Özellikle anneleri çok ilgilendiren BPA (Bisphenol A), 2 fenol ve 1 aseton molekülünün birleşmesiyle oluşmuş, renksiz, katı organik bir bileşik. BPA fazla miktarda yiyecek ve içeceklere geçerse obeziteden tiroit hastalıklarına hatta kansere kadar giden birçok sağlık sorununa yol açabildiği ve özellikle hamile ve yeni doğan bebeklere zararlı olabileceği konusunda ciddi bilimsel makaleler var. Bu yüzden hem tükettiğimiz gıda maddelerinin ambalajlarına hem de bebeklerimize/çocuklarımıza kullandığımız emzik ve biberonlara çok çok dikkat etmemiz gerekiyor.
Plastik ürünlerin altında geri dönüşüm işareti içinde bulunan numaraya bakıp (1-7 arası) o plastiğin hangi hammaddeden yapıldığını öğrenebilir ve o ürünü kullanıp kullanmama konusunda tavrınızı belirleyebilirsiniz.
1 Numara - Polietilen Tereftelat (PET)
En fazla karşılaştığımız madde pet. Su, soda, yağ vb değişik türde sıvılar ambalajlanıyor ancak bir kereden fazla kullanılmaması tavsiye ediliyor.
2 Numara - HDPE- Yüksek Yoğunluklu Polietilen
Deterjan kutuları, süt şişeleri, market poşetlerinde kullanılır. Geri dönüşüm oranı %30′dur. Kullanımı nispeten daha güvenlidir.
3 Numara - PVC-Polivinil Klorü
Plastik borular, bahçe hortumlarında, duş perdelerinde, bazı çocuk oyuncaklarında, temizlik malzemelerinin ambalajlarında, çoğu streç filmde kullanılır. Gıda malzemeleri ile temas etmemesi gerekmektedir. Diğer adı da zehirli plastiktir. Çok sayıda zararlı toksin barındırır. Kurşun, fitalat gibi kimyasalları sızdırabilir.
4 Numara - LDPE- Düşük Yoğunluklu Polietilen
Bazı plastik poşetlerde, dondurulmuş yiyecek ambalajlarında, bazı şişelerde kullanılır. Bu da nispeten kullanımı daha güvenli olan plastiklerdendir.
5 Numara - PP-Polipropilen
İlaç kutularında, mikrodalgaya girebilen yemek saklama kutularında, bazı yoğurt kaplarında, ilaç ambalajlarında, peynir, margarin kaplarında kullanılan en düşük yoğunluğa sahip dolayısıyla ısıya ve eskimeye karşı dayanıklı bir plastiktir. Kullanımı daha güvenli sayılmaktadır.
6 Numara -PS-Polistiren
Plastik çatal-kaşıklarda, cd kapaklarında, yumurta kaplarında, köpük bardaklarda kullanılmaktadır ve geri dönüşümü çok zordur. Kullanımının sınırlandırılması çevre adına önemlidir. Östrojenik alkilfenol ve sitren sızdırabilir.
7 Numara -Diğer
Yukarıdaki sınıflandırmalara ait olmayan diğer plastiklerin genel numarasıdır. Eğer plastiğin üzerinde bir numara bulunmuyorsa 7 numara olarak kabul edilir. Polikarbonat -ki anneleri çok yakından ilgilendiren BPA yani Bisfenol-A işte tam da bu ürünlerde karşımıza çıkıyor-, akrilik veya başka bir maddeden yapılmış olabilir. Su damacanalarında, bazı yiyecek kaplarında kullanılır.
BPA, östrojen hormonunu taklit eden eden
Peki sağlımızı ciddi tehdit eden bu tehlikeye nasıl dur demeli ve etkilerini en aza indirmeliyiz[1]?
-Yiyeceklerinizi cam, seramik veya paslanmaz çelik kaplarda alın ve saklayın. Eğer yiyeceklerinizi plastik bir kapta saklayacaksanız kaba koymandan önce yiyeceğin soğuduğundan emin olun. Asitli ve yağlı gıdalar plastiklerden olabilecek sızıntıları arttırırlar. Özellikle bu tür gıdalar için cam tercih etmeye çalışın.
-Üzerinde mikrodalga fırında ısıtılabilir bile yazsa plastikleri ısıtmayın.
-Ambalajında hangi maddeden olduğu belirtilmemiş yiyecek ve içecek kaplarından uzak durun.
-Çizilmiş, eskimiş veya türü belli olmayan saklama kaplarınızı kullanmayın. Çizikler, bakterilerin üremesine ve zararlı kimyasalların sızmasına zemin hazırlar. Plastik ürünlerinizin kullanım süresini arttırmak için kendiniz elde su ve yumuşak bir sabunla yıkayabilirsiniz.
-Çocuklarınızın ağızlarına soktuğu plastikler yerine daha güvenli seçenekler bulun. (Bu konuda ahşap iyi bir alternatif olabilir. Ahşap oyuncaklarla ilgili geniş bir dosyayı yakında sizlerle paylaşacağız.)
-Koku yayan plastik bir eşyanız varsa ya açık havaya çıkarıp kokusunun gitmesini sağlayın veya daha güvenli bir alternatifiyle değiştirin.
Güvenli Çözümler
- Suyunuzu plastik şişelerde almak yerine musluk suyunuzu analiz ettirip filtrelendirin. Yanınızda taşımak için paslanmaz çelikten yapılmış su kaplarını tercih edin.
-Dışarıda yemek yiyecekseniz kendi kabınızı götürün. (Plastik ürünlerle servis yapılacağını bildiğiniz yerlere)
- Kağıda sarılı satılan yiyeceklerde yağlı kağıt veya kasap kağıdı tercih edin.
- Plastik poşetleri kullanmayın. Bez çanta kullanın. Ne kadar az plastik ürün kullanılırsa en nihayetinde soluduğumuz havadaki kimyasal kirlilik dahi azalır.
-Konserveler yerine taze, dondurulmuş veya kurutulmuş ürünleri tercih edin. Çoğu konserve kutusu Bisfenol-A içerir.
-Doğal malzemelerden yapılmış olan oyuncakları tercih edin. Ahşap, toksik madde içermeyen ve doğal kumaşlara sahip oyuncaklar.
-PVC içeren oyuncaklar ve diş kaşıma halkalarından, 7 numara ile işaretlenmiş biberon ve diğer bebek beslenme ürünlerinden kesinlikle kaçının. Bu plastikler çok sayıda zararlı madde içermekteler. Eğer plastik bir ürün alıyorsanız fitalatsız ve bpasız (BPA Free) olduğu belirtilenleri alın.
-Vinil ve sahte deriden uzak durun.
-Aldığınız ürünlerin mutlaka koduna bakın. Eğer belirtilmemişse üreticilerini arayıp sorun. Alacaksanız nispeten daha zararsız olan 2, 4 ve 5 numaralı plastikleri tercih edin. 1,3 ve 7 numaralı plastikleri almayın.
-Plastik çatal-bıçak kullanmayın.
-Eviniz için ürün seçerken doğal malzemeler kullanarak yapılmış olan ürünleri tercih edin.
Anneler olarak, ailemizin sağlığı bizlere emanet. Hepimizin gerekli önlemleri alarak, sağlıklı bir aile ve toplum yapısı oluşmasına katkı sağlamamız gerekiyor, bunu öncelikle geleceğimiz olan çocuklarımız adına yapmalıyız. Annelik zaten bir özen sanatı, her konuda!
Şu plastik işi zor hakikaten. Ne kadar dikkat edersen et, bir yerde karşınıza çıkıyor. Neyse, elinize sağlık tekrar hatırlattığınız için.
YanıtlaSil